Margriet Drijver – Lid Raad van Commissarissen Stichting Vestia
Welk Heilig Huisje signaleer jij dat verandering of innovatie in de bouw vertraagt?
In twee bijeenkomsten heb ik met een aantal mensen op een “systemische manier” (systeemdynamiek in organisaties) onderzocht wat de grootste belemmeringen in de bouw zijn.
In de eerste bijeenkomst kwamen we op drie cruciale belemmeringen: fouten maken mag niet, ‘niet weten’ mag niet en trauma’s mogen niet gezien worden.
Deze heilige huisje zijn zo heilig omdat het geïnternaliseerd en geïnstitutionaliseerd is: de aard van de mensen, de processen en producten in de sector versterken elkaar. De producten die de bouwsector voortbrengt, zijn definitief. Dat drijft de druk op ‘geen fouten maken’ enorm op. Maak je wel fouten, dan is het de standaardreflex om die te verbergen en dat maakt het aanspreken op fouten tot een zeer lastige opgave.
Het resultaat van dat alles is dat de ruimte om te kunnen en mogen leren van je fouten zeer beperkt is.
Het laat zich raden wat dat doet met de ruimte die er is om te helen van de fouten die onvermijdelijk gemaakt worden.
Ook het feit dat het mannelijke, technische brein dominant vertegenwoordigd en ontwikkeld is in de sector, speelt hierin een rol. Voor zowel mannen als vrouwen is er weinig ruimte om typisch vrouwelijke kanten in jezelf te ontwikkelen. Ontvankelijkheid, invoelend en verbindend vermogen zijn voorbeelden van vaardigheden die in dit verband helend zouden kunnen werken.
In de tweede bijeenkomst zagen we ook dat de manier waarop transacties tot stand komen tot veel ongezonde neveneffecten leidt. Dit huisje is vooral zo ‘heilig’ door het hiërarchische verschil: de een vraagt, de ander gunt. De verhoudingen zijn vervuild en dit doet aan beide kanten van de tafel pijn.
Het is een gedeeld (zonder dat het gedeeld wordt!) onvermogen dat een gevoel van machteloosheid en vertwijfeling veroorzaakt.
Bij zowel partijen die wel als niet door een selectie heen komen. En het blijft doorwerken omdat ze bij een volgend project, in een andere samenstelling, wel weer met elkaar werken.
Het alternatief voor deze gang van zaken inrichten, is lastig. Een alternatief zou kunnen zijn als partijen ‘kant-en-klare’ producten inkopen. Maar je kunt daarbij niet voorbijgaan aan het feit dat je daarmee identiteit afneemt van mensen die decennialang voorgeschreven hebben hoe het product gespecificeerd moet worden. Kiezen uit wat een ander bedacht heeft, vraagt om een fundamenteel andere grondhouding dan laten maken wat je zelf bedenkt.
Voor mij allemaal heel herkenbare “Heilige Huisjes”. Maar wat ga je er met elkaar aan doen?
Hoe groot is het effect van dat Heilig Huisje op vooruitgang en innovatie?
Zeer groot. Als ik er een moet kiezen uit het bovenstaande rijtje dan is dat het dogma dat fouten maken niet mag. Met als goede tweede in dit verband de transactie, die veel vernieuwing in de weg staat.
Als er een transactie op de achtergrond staat, praat iedereen ‘met meel in de mond’.
Misschien vallen deze twee wel samen. Door trial en error kun je doorontwikkelen en de dingen beter maken. Dan moet je niet direct gericht zijn op een concreet project. Als we hier niet voluit ruimte maken en dus los van transacties met elkaar gaan oefenen en ontwikkelen, blijven we doen wat we al deden.
Het nadelige resultaat daarvan is evident aanwezig: het ondermijnt en verlamt de vooruitgang in de sector.
Welke kansen zie je voor de sector als dat Heilig Huisje niet in de weg zou staan?
Het is een cliché om te zeggen dat het dan sneller, beter, goedkoper en leuker wordt, maar ik geloof daar heilig in. Allereerst voor de bewoner. Maar ook voor de nieuwkomers en medewerkers in de sector. Die vragen om iets anders.
Wat is de eerste noodzakelijke stap om dat Heilig Huisje af te breken?
Het zou mooi zijn als er ten behoeve van de woningbouw een – virtueel – living lab
ontstaat waar iedereen kan kijken, zoeken en delen. Dan kun je af van de druk die het projectgericht denken en werken aan direct definitieve, fysieke producten met zich meebrengen. Dan ontstaat er in de structuur ruimte om fouten te maken, te leren en te helen.
Tegelijkertijd zal er hard aan de menskant gewerkt moeten worden om de eenzijdigheid van het mannelijk technische brein op te heffen.
Uit onderzoek blijkt dat je 30% ‘nieuw’ toe moet voegen om cultuurverandering te bewerkstelligen: de bouwsector heeft nog een flink eind te gaan voor wat betreft diversiteit.
Op welke termijn hebben we dat Heilig Huisje afgebroken dan wel grondig verbouwd?
In mijn beleving is er inmiddels een stevige basis voor verandering. Ik ontmoet steeds meer mensen die weten en voelen dat er een omslag gaat komen. Zij zijn op zoek naar een handreiking voor hoe het anders kan. Als ik naar de turn-around in de nieuwbouw naar conceptueel bouwen kijk, kan het snel – in een jaar of vijf – gaan. Dat noem ik een stille revolutie. Om dat te bewerkstelligen moeten er inderdaad een flink aantal Heilige Huisjes om.
—
Tot zover dit Heilige Huisje van Margriet Drijver. Herken je de belemmeringen die Margriet naar boven zag komen in twee bijeenkomsten over systeemdynamiek in de bouw?
Mocht je overigens meer willen leren over systeemdynamiek in organisaties (wat mij betreft een aanrader!), dan verwijs ik je graag door naar het Bert Hellinger Instituut.
Heb jij een ander Heilig Huisje dat je onder de aandacht zou willen brengen? Laat het weten! Beantwoord de vijf Heilige Huisje – vragen via de handige wizard op: heiligehuisjesindebouw.nl.
Volgende week haalt Reimar von Meding (CEO KAW Architecten) ‘de markt’ uit de woningmarkt.
Wil je geen Heilig Huisje missen? Volg dan Heilige Huisjes in de Bouw op LinkedIn.
